De cultuur van de koffieboon

Cafeïne met een tropische twist 

Karamel, noten en pure chocolade zijn slechts enkele van de karaktervolle smaken die je kan terugvinden in een klassiek kopje koffie. Koffie kan namelijk ook alternatieve nuances met aciditeit en tropische aroma’s omvatten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan mango, citrus, papaya en ananas – geen siroop nodig!

“Koffie heeft niet alleen winterse toetsen, zoals chocolade, geroosterde granen en cacao,” legt Francesca Bieker uit, een Italiaanse koffiekenner en officieel trainer en jurylid voor de Specialty Coffee Association. Koffie kan ook aangenaam zure en zoete toetsen hebben, zoals die van tropisch fruit. Deze karakteristieken zijn niet alleen afhankelijk van de omstandigheden rond de teelt, maar ook van de lokale traditie die bestaat uit de extractiemethode, de herkomst van de koffie en het branden. Deze factoren samen bepalen de smaak.” 

Nu meer dan ooit zijn zure, tropisch getinte smaken steeds populairder geworden bij koffieliefhebbers.

Het begint bij de omgeving

Niet alle wijn smaakt gewoon naar wijn en niet alle koffie smaakt gewoon naar koffie. De eigenschappen van het grondgebied, het klimaat, de druif en zelfs de teelt en de techniek waarmee de wijn bereid wordt, komen bij koffie net zo sterk tot uiting als bij wijn. Aangezien koffiebessen in tropische klimaten worden geteeld, is het niet verbazend dat gebrande en gebrouwen bonen inherent kenmerken met zich meedragen van andere vruchten die ook in deze omstandigheden bloeien. 

Bieker vertelt dat koffie op grote schaal, die voornamelijk Braziliaans is, een toastachtig aroma heeft met vleugjes chocolade en hazelnoot door de toevoeging van bittere Robusta-bonen aan de zachtere, zoetere Arabica variëteiten. Koffiedrinkers zijn over het algemeen gewend geraakt aan dit soort melange, waardoor het de “maatstaf” is geworden voor hoe koffie zou moeten smaken – terwijl het eigenlijk slechts één van de talloze smaakmogelijkheden is. 

Ook de manier waarop de bes wordt voorbereid op de branding, is van invloed op het eindproduct. Bij de natuurlijke methode wordt de hele vrucht na het plukken gedroogd voordat de boon wordt verwijderd. Hierdoor absorbeert de boon de specificaties van het omringende fruit. Bieker legt uit dat hierdoor een sterkere smaak vrijkomt en de zoetheid wordt versterkt. Bij de gewassen methode draait alles om de boon. Bij deze methode worden de pitten uit het vruchtvlees gehaald en gewassen, wat de zuurtegraad verhoogt. 

Op zoek naar de tropische factor: bonen en proeverij 

Koffieliefhebbers kunnen het hele jaar door genieten van de verfrissende tropische flair, maar in de zomer is deze ongetwijfeld aantrekkelijker. Om een voortreffelijk kopje koffie te proeven, raadt Bieke raan op zoek te gaan naar single-origin bonen uit Ethiopië, Kenia en sommige Midden-Amerikaanse landen zoals Guatemala en Costa Rica. Ethiopische koffie is één van de minst bittere, met een rijke zuurgraad en zoete toetsen van ananas, rijp fruit, perzik en abrikoos.

Of de koffie nu gefilterd is of bereid met een espressomachine, de beste manier om de tropische en andere nuances te onderscheiden, is door de koffie te proeven, niet te drinken. Let op de bitterheid en de zuurgraad, en onderscheidt de smaken die zich in de mond manifesteren. Nieuwelingen kunnen beginnen met zich in te lezen over de bonen om van tevoren te bepalen welke smaken ze moeten zoeken en herkennen. Oefening baart kunst – voor ze het weten, hebben ze meer in de gaten dan gewoon koffie.